Ресейлік, Нидерланды мен Италия ғалымдары жапырақтардың бетінде өмір сүретін микробтардың транспорттан бөлінетін ластануға сезімтал екенін көрсетті. Автомобиль жолдарына жақындаған сайын микроорганизмдердің белсенділігі артады, олардың түрлері азайып, шартты патогенді формалардың үлесі артады. Бұл өзгерістер ластаушы заттардың (негізінен мырыш) концентрациясының жоғарылауына және жолдар маңындағы микроклиматтық жағдайларына, яғни төмен ылғалдылық, жоғары температура және ультракүлгін сәулеленуге байланысты. Өсімдіктегі микроорганизмдерді зерттеу қаладағы табиғаттың экологиялық жағдайын және олардың адам денсаулығына әсерін бағалауға көмектеседі.

Өсімдіктер қаладағы микроклиматты қалыптастырады, парниктік газдарды сіңіреді, ауаны шаңнан тазартады және биологиялық әртүрлілікті сақтауға көмектеседі. Сондықтан олар ауырмауы керек. Бұл жерде жапырақ бетінде, филлосферада өмір сүретін микроорганизмдер маңызды рөл атқарады.

Әртүрлі зерттеулерге сәйкес, қалалық жағдайдағы антропогендік қысым жапырақ микропопуляциясының түрлік құрамына әсер етуі мүмкін. Ол организмдердің кейбір топтарын басып, басқа төзімділерінің үлесін арттырады. Дегенмен, бұл жүйенің қолайсыз жағдайларда қалай жұмыс істейтінін түсіндіру үшін филлосфераға қандай микробтардың кіретінін білу жеткіліксіз. Метаболизм процестеріне қатысуын, өсу және көбею қабілетін сипаттайтын микроорганизмдердің белсенділігі ақпараттық параметр болып табылады. Стресс жағдайында, мысалы, топырақ микроорганизмдерінің көпшілігі тыныштықта болуы мүмкін.

Осы уақытқа дейін филлосфера аз зерттелген. Сондықтан ғалымдар бұл саланы жіті зерттеген көрінеді. Олар қотыр қайыңның (Betula pendula) филлосферасының биологиялық сипаттамалары ағаштың Мәскеудегі қозғалыссыз жолға жақындығына байланысты қалай өзгеретінін анықтады. Өсімдіктің бұл түрі аймақтың қалалық ортасына тән және жапырақ пен тәждің құрылымына байланысты шаңды көп мөлшерде жинауға қабілетті.
Биологтар жолдан әртүрлі 2, 10, 30 және 50 метр қашықтықтағы қайың жапырақтарын таңдаған. Микроорганизмдердің әртүрлілігі мен белсенділігін бағалау үшін ғалымдар жапырақтардан жағындыларды зерттеді. Филосфераның белсенділігі микроорганизмдер бөлетін СО2 мөлшерін өлшеу арқылы, ал функционалдық әртүрлілік әртүрлі органикалық субстраттарды тұтыну қабілетімен бағаланды.

Зерттеу көліктік ластануға жақындаған сайын қайың жапырақтарының бетіндегі микроорганизмдердің функционалдық және түрлерінің (тиісінше 30% және 12%) және олардың белсенділігінің (бірақ қолайсыз жағдайлар мен стресске байланысты) төмендейтінін және қоздырғыштардың саны, керісінше, өсетінін (тиісінше 37% және 17%) көрсетті. Осылайша, аса қауіпті топтың саңырауқұлақтары (мысалы, Aspergillus flavus, A. fumigatus, A. ochraceus, Paecilomyces variotii) жолдан 2 және 10 метр қашықтықта ғана табылған.

Өйткені бұл жерде топырақ пен ауада потенциалды улы элементтердің концентрациясы, температура жоғарылайды, ылғалдылық төмендейді, ал өсімдіктер бөлек тұрғандықтан, ультракүлгін сәулеленуге көбірек ұшырайды. Патогендік саңырауқұлақтар, өз кезегінде, қолайсыз жағдайларға бейімделеді, Мысалы, олардың құрамындағы меланин оларды шамадан тыс ультракүлгін сәулелерден қорғайды және улы заттарды, әсіресе мырышты бейтараптандырады.

Материал https://www.mdpi.com/2223-7747/11/3/402 деректері бойынша дайындалды.