Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы институтының ғылыми қызметкерлері Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайына бейімделген жоғары сапалы көшетін алу үшін коммерциялық тұрғыда құнды жаңғақ сорттарын микроклондық жолмен көбейтудің тиімді технологияларын жасауда.  

Жаңғақ өсірудегі әлемдік тәжірибеде сапалы әрі өнімділігі жоғары сорттарды пайдаланған жағдайда мол өнім алуға болатыны дәлелденген. 

Қазақстанда жаңғақ шаруашылығын дамытуға үлкен көңіл бөлінуде. Бұл дақылды өсіруге топырақ-климаттық жағдайлары қолайлы болып келетін Алматы және Түркістан облыстарында өнеркәсіптік жаңғақ бақтары кеңейіп келеді.  

Сорттың оң қасиеттерін сақтай отырып, біртекті стандартты отырғызу материалын алу үшін материалды тұқыммен емес, вегетативті түрде тарату қажет. Дәстүрлі түрде жаңғақ сорттары егу арқылы көбейтіледі. Бұл өте көп еңбекті қажет ететін және күрделі процедура, ал ең маңызды мәселе – тамырсабақ пен тұқымдық материалдың тазалығын қамтамасыз ету, оны бактериялық және саңырауқұлақ қоздырғыштарынан босату. Жаңғақтарды кесінділер арқылы көбейту тәжірибесінде кесінділердің тамырлануы өте төмен болғандықтан, үлкен қиындықтар туғызады.

Қазақстанда генетикалық біртекті материалды жыл бойы өндірудің тиімді технологиялары әлі қалыптаспаған. Осыған байланысты жаңғақтарды микроклондық көбейту технологиясын жасау өте өзекті болып табылады. 

Зерттеу тобы in vitro культурасына енгізілген жылыжай және далалық жаңғақ өсімдік материалы үшін тиімді дезинфекциялау режимін әзірледі. Бұл зерттеуде бірінші рет асептикалық жаңғақ өсімдіктерінің өндірісіне РРМ әсері зерттелді. 

Грек жаңғағының коммерциялық құнды сорттары мен формаларының асептикалық коллекциясы жасалды. In vitro коллекциясы 10 сорттан тұрады: Великан, Влах, Идеал, Когылничану, Лана, Милотай 10, Песчанский, Фернор, Xin 2, Xinjiang 185, сондай-ақ Алматы облысы және Сайрам-Өгем мемлекеттік ұлттық паркінің жабайы популяциясынан шаруашылықтардан таңдалған 3 форма: Jug 010, Jug 012, Jug 014.  

In vitro культурасында жаңғақ өркендерін микроклондық жібіту және тамырлануы үшін қоректік орталардың құрамы оңтайландырылған. 

Микросателлиттік ДНҚ маркерлері арқылы жаңғақтардың коммерциялық құнды 16 сорттары мен формаларының молекулалық-генетикалық сертификаттауы жүргізілді. Жаңғақтар үшін ПТР реакциясының хаттамасы әзірленді. 9 маркерге арналған генетикалық профильді қамтитын ДНҚ паспорттары жасалды. 

Грек жаңғағының өте төмен температурада криогенді құмырада жаңғақ сорттары мен пішіндерін сенімді сақтауға мүмкіндік беретін апикальды меристемаларын криоконсервациялаудың тиімді хаттамасы әзірленді.  

Асептикалық жаңғақ өсімдіктерін топырақ мәдениетіне көшіру жағдайлары жақсартылды. Жаңғақ өсімдіктерінің өмір сүруінің ең жоғары деңгейі 6 бөліктен тұратын шымтезек, қара топырақтың 3 бөлігінен және прелиттің 1 бөлігінен тұратын топырақ субстратында болды. Жылыжай жағдайында өсімдіктердің 72,6%-ы топырақ субстратына бейімделген. Жаңғақтың 10 сортының отырғызу материалы алынды. 

Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайына бейімделген жоғары сапалы отырғызу материалын алу үшін жаңғақтың коммерциялық құнды сорттары мен формаларын микроклондық көбейту технологиясы әзірленді.