Қазақстан ғылымы

Ферроқорытпалар мен кальций карбидін алудың бірлескен технологиясы жасалды

02.10.2023

556



Техника ғылымдарының докторы, профессор Шевко Виктор Михайловичтің жетекшілігімен Auezov University ғалымдары дәстүрлі емес табиғи шикізат пен техногендік түзілімдерден ферроқорытпалар мен кальций карбидін алудың бірлескен технологиясын әзірледі. Жобаның мәні руднотермиялық электр пешінде ферроқорытпаны (құрамында алюминий мен кремний бар) және кальций карбидін бір мезгілде алу болып табылады. 

Технология 30 млн. тонналық қоры бар Даубаба және Дуберсай кен орындарының базальттарын өңдеуге арналған. Қазіргі таңда базальттардың бір бөлігі ғана әртүрлі талшықтарды, тастан жасалған бұйымдарды, базальт ватасын, жылу-дыбыс оқшаулағыш материалдарды, базальт төсемдерін, жол төсемін нығайтуға арналған торларды, базальт құбырларын, баллондарды, қышқылға төзімді арматураны және басқа да бірқатар өнімдерді алу үшін портландцемент клинкерін және басқа да өнімдерді алу үшін шикізат ретінде пайдаланылады. Екінші шикізат көзі «АрселорМиттал Теміртау» АҚ шлактары болып табылады, олардың жылдық шығымы 600 мың тоннаны (алайда <40% қолданылады) құрайды.
Осы металлургия үшін дәстүрлі емес табиғи және техногендік шикізаттан теориялық және қолданбалы зерттеулердің нәтижелері негізінде алғаш рет қара металлургия және химия өнеркәсібі тәжірибесінде ферроқорытпалар мен кальций карбиді алынды. Даубаба мен Дуберсай кен орнының базальттарынан ФС45А10 маркалы ферросиликоалюминий, сондай-ақ бірінші және екінші сортты кальций карбиді; домендік қождардан ФС45А10 маркалы ферросиликоалюминий, сондай-ақ 1-3 сортты маркалы кальций карбиді балқытылды.  

Ферросилицийдің негізгі тұтынушылары «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазферросталь» АҚ, «Кастинг» ЖШС металлургиялық зауыты, «KSPSteel» ЖШС болып табылады. «Испат-Кармет» ААҚ - ферросиликоалюминий тұтынушысы. Кальций карбидінің негізгі тұтынушылары «Каспий машина жасау кешені» ЖШС, «КазАзот» ЖШС, «Эко Газ Ақтау» ЖШС, «ИхсанТехногаз» ЖШС және «Ацетилен станциясы» ЖШС және т. б. болып табылады. 

Технологияны жалпы көлемі 75 млн. тонна болатын қазақстандық Ташқұрсай, Дәрменсай, Қараөзек, Козыревское, Қара Мазарка базальттарының кен орындарын қайта өңдеу үшін ғана емес, сонымен қатар шойын балқытатын барлық  металлургиялық зауыттардың домна қождарын қайта өңдеу үшін де пайдалануға болады. 

Жоба аясында 2 патент алынды: «Ферросилицийді электротермиялық алу тәсілі» және «Құрамында Fe-Si-Ca-Al оксиді бар шикізатты өңдеу әдісі». Scopus дерекқорында 4 мақала жарияланған.
Қазақстан Республикасының минералдық шикізатты кешенді өңдеу жөніндегі ұлттық орталығымен бірлесіп ферроқорытпа мен кальций карбидін бір мезгілде электротермиялық алудың жекелеген теориялық ережелері белгіленген ферроқорытпалардың физика-химия саласындағы ашылуын негіздеу үшін пайдаланылды, ашылым П.Л. Капицаның алтын және күміс медальдарымен марапатталды.

Жоба: АР05130683 «Жоғары кларкты элементтері бар дәстүрлі емес табиғи шикізат пен техногендік түзілімдерден ферроқорытпалар мен кальций карбидін алудың бірлескен технологиясы»  

Жетекшісі: техника ғылымдарының докторы, профессор Шевко Виктор Михайлович.

«« | »»
Соңғы жаңалықтар