Л. Гумилев атындағы ЕҰУ ғалымдары Қазақстан Республикасындағы ұялы байланыс желілерінің киберқауіпсіздік деңгейін арттырудың әдістерін, үлгілерін және технологияларын әзірлеуде.

Зерттеушілер математикалық модельдеу және киберкеңістікке жасалатын шабуылдардың жиі кездесетін үлгілерін формалдау әдісін қолданады.

Бұл зерттеудің ғылыми жаңалығы сол, ол шеткі есептеу технологияларын қолдану, яғни өңдеу және талдау тапсырмаларын желілік серверлік жабдықтан пайдаланушы терминалдарына беру. Бұл деректерді өңдеу жылдамдығын айтарлықтай төмендетеді және өңдеуді базалық станциялар мен серверлерден пайдаланушы терминалдарына – смартфондар мен планшеттерге ауыстыру арқылы деректер желісін жеңілдетеді. 

Сонымен қатар, деректерді өңдеудің авторлық алгоритмдерімен және ақпаратты қорғайтын заманауи бағдарламалық-аппараттық шешімдерді пайдалану ғылыми жобаның ерекшелігіне жатады. Бұл бірегей шифрлау алгоритмдері, деректерді қорғау мен талдаудың интеллектуалды әдістері, сондай-ақ оларды қорғау құжаттарымен қорғалатын және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сертификатталған гибридті бағдарламаланатын логикалық интегралдық микросхемалар негізіндегі үлгілерде аппараттық іске асыру болып табылады. 

Қазақстандағы операторлар ұсынатын заманауи ұялы байланыс желісі, басқа елдердегі аналогтар сияқты, әртүрлі типтегі шабуыл қаупіне ұшырауы мүмкін. Қазіргі уақытта ұялы байланыстың ең көп қолданылатын буындары – 4G, 3G және 2G.  

Дегенмен, қазірдің өзінде Қазақстан Республикасының аумағында 5G пилоттық режимде Астана, Шымкент қалаларында және Алматының үш аймағында іске қосылды. Киберқорғаныс жүйелері оларды қауіпсіздікті талдау, оқыс оқиғалар туралы хабарлау және оған қарсы шараларды қалыптастыру үшін тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін көлемді деректерді жасайды. 

Жасанды интеллект технологиясын пайдалану киберқорғаныс жүйелерінің тиімділігін арттыру үшін үлгілерді анықтауға және аномальды мінез-құлықты анықтауға көмектеседі. 

Ғалымдар сондай-ақ тереңдетілген зерттеулер жүргізу үшін бірегей мультисервистік бағдарламалық және аппараттық кибер тестілеу алаңын, соның ішінде ұялы байланыс желілерін – әлеуметтік желілер мен ұялы байланыстағы киберқылмыспен күресуге ерекше мән беретін платформа құруды ұсынып отыр. Бұл маңызды инфрақұрылымдық нысанның негізгі міндеттеріне ұялы желілерге әлеуетті кибершабуылдарға қарсы тұрудан басқа, сыни жағдайларды өңдеу және инновациялық IT жобаларын жүзеге асыру үшін цифрлық егіздерді құру, сондай-ақ кибербұзушылықтарды талдау және оларды тойтаруда жасанды интеллектті дамыту кіреді.  

Бағдарламалық өнімді енгізу Қазақстандағы ұялы байланыстың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, ұялы байланыс операторлары нарығын кеңейтуге, ұялы байланыс желісінің қызметтерін пайдаланатын салаларда еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді. Бұл индустрияландырудың қарқындылығын арттыруға және Қазақстанның экономикалық күрделілік индексін арттыруға септеседі.