Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университетінің зерттеушілері тау жыныстары мен жер бетінің қозғалысын сенімді болжауға негізделген жазық кен орындарын қайта өндірудің жетілдірілген технологияларын әзірлеуде.
Жерасты тау-кен жұмыстарының әсерінен тау жыныстарының жылжу мәселесі қазіргі тау-кен ғылымындағы маңызды және өзекті бағыт болып табылады.
Жер бетінің шөгу процестері, тау жыныстарының бұзылған ғимараттарға, құрылыстарға, инженерлік желілерге және табиғи объектілерге жылжуы тау-кен жұмыстарының тиімділігіне әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар жүргізіліп жатқан жұмыстардың қауіпсіздігіне де кері әсерін тигізуі мүмкін. Бұл проблемалар соңғы онжылдықта тіреуіш тіректердегі пайдаланылған пайдалы қазбалардың қорларын қайта өндіруде өзекті болды.
Пайдалы қазбаларды толық өндіруді қамтамасыз ету үшін негізгі тау жыныстарының жер бетіне ығысуын болжауды ескере отырып, кен орындарын игеру тиімділігін арттыру мәселелері практикалық тұрғыдан да, ғылыми тұрғыдан да маңызды міндет болып табылады. Сондай-ақ, оны шешу өндірілген пайдалы қазбаның бір бірлігінің өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік береді.
Қарағанды техникалық университетінің зерттеуші инженерлері оның үстінде жатқан тау жыныстары массасы мен жер бетінің геомеханикалық жағдайын ескере отырып, жазық кен орындарын қайта өндірудің толықтығы мен сапасын қамтамасыз ету бойынша зерттеулер жүргізді. Жер бетінің ығысуының параметрлерін және өңделген кеңістіктердің ақаулылығын бағалауы бар кешенді (теориялық және натуралық) зерттеулер жүргізілуде.
Мәселенің жай-күйін талдау және шолу негізінде ғылыми-қолданбалы жұмыстың мақсаты – заңдылықтарды зерделеу және сырғанау беттерімен шектелген деформация аймағының шектерін анықтайтын факторларды анықтау арқылы тау жыныстары мен жер бетінің жылжуының сенімді болжамы негізінде жазық кен орындарын қайта өндіру технологиясын жетілдіру тұжырымдалды.
Атап айтқанда, бұрын өндірілген қайта өндіру панелінің үстіндегі қабаттардың ығысуының нақты нәтижелері бойынша Жомарт кенішінің жағдайы үшін үстіңгі қабаттардың ығысу бұрыштарының параметрлері анықталды.
