Суретте: Мал шаруашылығы қора-жайларындағы микроклимат параметрлерін визуалды көрсетуге және бақылауға арналған оператор панелінің негізгі экраны
Қазақ ұлттық аграрлық университетінің ғалымдары жаңартылатын энергия көздері мен жылу сорғы қондырғыларын біріктіріп пайдалану арқылы мал шаруашылығы жайларындағы жайлы микроклиматты құру үшін жылу және желдету жүйесінің энергия тиімділігін арттыру технологияларын әзірлеуде.
Чиллер-фэнкойлдың реверсивті жылу сорғысы негізіндегі жануарлар түзетін физиологиялық жылуды қалпына келтірумен жаңартылатын энергия көздерін біріктіріп пайдалану, озық технология болып табылады. Жоба органикалық отынды үнемдеуге, қоршаған ортаның ластануын азайтуға және тұтынушылардың технологиялық жылу қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік береді.
Мал шаруашылығын ойдағыдай дамыту үшін оларды шағын және орта шаруашылықтарда оқшау ұстау жағдайында қалыпты микроклиматты құру шешімін таппаған мәселе болып қала бермек.
Қазіргі уақытта көптеген шаруа қожалықтарында микроклимат мүлдем жоқ немесе стандартты параметрлерден алыс. Жануарларды ұстауға арналған үй-жайларда парниктік газдардың, аммиактың, күкіртті сутегінің жоғары концентрациясы және 90%-ға жуық ылғалдылық бар. Мұның бәрі жоспарланған өнімнің айтарлықтай тапшылығына, жас малдың көп шығындалуына, жемшөпті шамадан тыс тұтынуға және қызмет көрсетуші персоналдың жиі ауыруының артуына алып келеді.
Мал шаруашылығы қора-жайларында ғылыми негізделген микроклимат нормаларының сақталмауы сүт өнімділігінің 10-20%-ға төмендеуіне, тірі салмақтың өсу деңгейінің 20-33%-ға төмендеуіне, жас малдың 5-40%-ға азаюына, 15-20%-ға төлдейтін малдың өнімді өмір сүру ұзақтығының қысқаруына, өнім бірлігіне азықтың және жұмыс күшінің құнының және өнімнің энергия сыйымдылығының артуына жас малдардың өлім-жітімінің артуына әкелетіні анықталды.
ҚазҰАУ зерттеушілері мал шаруашылығында қолайлы микроклиматты құру үшін қайтымды жылу сорғысының салқындатқыш-вентиляторлы қондырғыларымен біріктірілген қалпына келтірілетін жануарлар жылуының жаңартылатын энергия көздерін пайдаланудың орындылығын растап қана қойған жоқ. Жобаны жүзеге асыру барысында жылу насосы қондырғысын пайдалану негізінде мал шаруашылығы қора-жайларында жайлы микроклиматтың энергия үнемдеу жүйесін қалыптастырудың математикалық моделі және оларды басқа жаңартылатын энергия көздерімен және жануарлардың қалпына келтірілген жылуымен үйлестіру әзірленді.
«Саймасай» оқу-тәжірибе шаруашылығында ҚазҰАУ мал шаруашылығы кешенінде жаңартылатын энергия көздерін және салқындатқыш-вентиляторлы жылу сорғы қондырғысын кешенді пайдалану негізінде жылыту және микроклимат жүйесінің үлгісі жасалды. Қондырғы бакалаврларды, магистрлерді және PhD докторларын даярлауға, шаруалар мен фермер қожалықтары мамандарының біліктілігін арттыруға, сондай-ақ отандық және шетелдік ғалымдармен бірлескен зерттеулер жүргізуге арналған.
Жұмыстың инновациялық тартымдылығы жобада заманауи құрал-жабдықтарды, жаңа технологияны және конструкторлық-технологиялық схемаларды қолданумен қамтамасыз етілген.