Қазіргі таңда Арктикада ғаламдық жылыну жер шарының басқа өңірлерімен салыстырғанда әлдеқайда күшті сезілуде. Нәтижесінде Солтүстік мұзды мұхит бассейнінде теңіз мұзының ауданы мен қалыңдығының қысқаруы байқалады. Антарктида жағалауындағы суық кезеңде қалыптасқан маусымдық мұздан құралған Оңтүстік мұхиттың мұз жамылғысының параметрлері болса әлі де тұрақты.
Солтүстік және Оңтүстік жарты шарлардағы теңіз мұзының мінез-құлқындағы айырмашылықтарды анықтайтын факторлардың жиынтығын талдаған ғалымдардың мақаласы Ocean-Land-Atmosphere Research журналында жарияланған.
Жыл сайын Солтүстік мұзды мұхитындағы мұз жамылғысының ауданы қыркүйекте азайып, наурыз айында көбейеді. Соңғы бірнеше онжылдықта ғалымдар арктикалық полярлық мұздың ауданы мен қалыңдығының тұрақты төмендеуін атап өтті. 2012-2022 жылдар аралығында Арктикадағы мұздың көлемі шамамен 13%-ға қысқарды. 2022 жылдың қыркүйек айында мұз ауданы 4,87 миллион шаршы километрді құрады. Бұл 1981 жылдан 2010 жылға дейінгі кезеңдегі орташа көрсеткіштен 32%-ға аз. Климатологтар бұл табиғи жүйенің жаһандық жылынуға деген реакциясы деп отыр. Сонымен бірге Оңтүстік жарты шарда теңіз мұзы айтарлықтай тұрақты. 1979 жылы басталған спутниктік бақылауларға сәйкес оның ауданы өзгеріссіз қалған.
Қытайдың Сунь Ятсен университетінің океанология және геокеңістіктік инженерия мамандары Ocean-Land-Atmosphere Research журналында Арктика және Антарктика мұз жағдайына әсер ететін географиялық, климаттық және экологиялық факторларды талдау бойынша 100 зерттеудің нәтижелерін жинақтаған шолу мақаласын жариялады. Ғалымдардың міндеті екі полярлық аймақтағы мұздың әртүрлі мінез-құлқын анықтайтын негізгі факторларды анықтау, содан кейін оларды климаттық модельдерде есепке алу болды.
Географиялық айырмашылықтар бірден байқалады: Арктика аймағының көп бөлігін су, ал Антарктика аймағын құрлық алып жатыр. Қыста Арктикадағы қар Антарктидаға қарағанда әлдеқайда аз болады. Тиісінше, мұз жамылғысының қалыңдығы баяу. Сонымен қатар, Солтүстік Мұзды мұхит, оңтүстікке қарағанда, бес су қақпасы арқылы басқа мұхиттармен байланысатын іс жүзінде жабық бассейн болып табылады. Ол мұздан тек жазда, табиғи еру арқылы ғана емес, сонымен қатар жыл бойы жүретін адвекция процесі – осы қақпалар арқылы Арктика суларынан теңіз мұзын көлденең шығару нәтижесінде босатылады.
