Қазақстан ғылымы

Қазақстандық ғалымдар жол төсемінің сапасын жақсарту технологиясын ұсынды

08.09.2022

1126


Әсіресе Қазақстанның аймақтары мен шалғай аудандарындағы жолдар жүргізушілердің үмітін ақтай бермейді. Жол төсемінің сапасына көптеген факторлар әсер етеді, олардың бірі Қазақстанның көптеген аймақтарының климаттық ерекшеліктері – жаздағы аптап ыстық пен қыстағы ызғар аяз.

Техника ғылымдарының докторы, профессор Бағдат Телтаевтың жетекшілігімен Қазақстан жол ғылыми-зерттеу институтының ғалымдары жоғары және төмен температуралық жол битумының сипаттамаларын аралас жолмен жақсарту технологияларын ұсынады. Ұсынылған әдіс BND 100/130 жол битумын шайырмен біріктіруді (сұйылтуды) және кейіннен SBS және Elvaloy полимерлерімен модификациялауды қамтиды.
Қазіргі уақытта республикалық және жергілікті маңызы бар жолдарда материалы температураға сезімтал асфальтбетон жабындары басым таралған.

Битумды немесе битумды байланыстырғыштың температуралық тұрақтылығы асфальт-бетонның беріктігінде шешуші рөл атқаратыны белгілі. Толығырақ айтсақ, ол төмен температурадағы крекингке және пластикалық деформацияға төзімді.
Қазақстандағы зауыттар тек BND 70/100 және BND 100/130 маркалы жол битумын шығарады. Республика өңірлерінде осы сорттағы битумдарды пайдалана отырып салынған асфальт-бетонды жабындарда барлық жерде төмен температуралық жарықтар пайда болады, ал жаздың ыстық мезгілінде көліктер көп жүретін кейбір аймақтарда ойықтар, толқындар байқалады.
Асфальт-бетонның өнімділік қасиеттерін жақсарту үшін (жарылуға және төмен температуралы крекингке төзімділігін) битум әртүрлі полимерлермен модификацияланады.

Бірақ полимерлер, асфальт-бетонның жоғары температуралық тұрақтылығын (пластикалық деформациялардың пайда болуына төзімділігін) ғана арттырады. Сонымен қатар, тұтқырлығы аз консистенциялы битумдар (BND 130/200 және BND 200/300 битум) салыстырмалы түрде төмен температуралық сипаттамаларға ие екені белгілі.

Қазақстандық ғалымдар жоғары және төмен температурада көрсеткіштері жақсартылған битум алуға мүмкіндік беретін шешімді ұсынды.
Бұған екі сатылы технологиялық процедура арқылы қол жеткізіледі: бірінші кезеңде жол құрылысында дәстүрлі түрде қолданылатын BND 100/130 маркалы тұтқыр жол битумы алынады және оның төмен температуралық сипаттамалары гудронмен біріктіру (сұйылту) арқылы жақсартылады; келесі технологиялық кезеңде полимерлермен модификациялау арқылы қосылатын битумның жоғары температуралық сипаттамалары жоғарылайды.

Ұсынылған құрамдас және модификацияланған битумдарды қолдану арқылы асфаль-бетонды жабынның әртүрлі бұзылуларының алдын алу салынып жатқан және жөнделген жолдардың сапасын айтарлықтай жақсартады. Бұл өз кезегінде еліміздің техникалық, әлеуметтік, экономикалық және қорғаныс әлеуетін нығайтуға оң әсерін тигізеді.

Технологияны битум зауыттары Қазақстан аймақтарының климаттық жағдайларының талаптарын ескере отырып, жақсартылған сапалы жол битумын өндіру үшін пайдалана алады.
AР 08857446 «Жол битумының жоғары және төмен температуралық сипаттамаларын жақсарту» жобасы 2020-2022 жылдарға гранттық қаржыландыру шеңберінде «Табиғи ресурстарды, оның ішінде су ресурстарын, геологияны, өңдеуді, жаңа материалдар мен технологияларды, қауіпсіз өнімдер мен құрылымдарды ұтымды пайдалану» басымдығы бойынша жүзеге асырылуда.

«« | »»
Соңғы жаңалықтар