Қазақстанда ғылымды қаржыландыру бес есеге өсті. Көрсеткіш жыл сайын ұлғаюда. Бұл туралы Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығының Басқарма төрағасы Арман Қашқынбеков 24KZ-ке мәлімдеді.
2022 жылы ғылым саласына 56 миллиард теңге бөлінген болса, биылғы жылы бюджет 256 миллиардты құрады. Ғалымдар экономиканың барлық дерлік салаларында өз жобаларын жасауда. Айта кетейік, бүгінде Қазақстанда барлығы 22 мыңнан астам ғалым қызмет етеді.
Арман Қашқынбеков, Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығының Басқарма төрағасы:
– Басты мақсат – әзірлемелердің жергілікті мазмұнын арттыру. Өкінішке орай, олар әзірге көп емес. Бұл қазақстандық ғалымдардың бәсекеге қабілетті әлемдік деңгейдегі үздік әзірлемелерінсіз мүмкін емес. Қазақстанның барлық жетекші университеттеріне, аймақтық және ұлттық зерттеулер университеттеріне жылдан-жылға үлкен қаржы құйылуда. Олар бұл ақшаны қайда жұмсайды? Әрине, озық зертханаларды ашуға, өндіріспен ынтымақтасуға жұмсалады. Сонымен қатар ғалымдарға өз зерттеулерін жүргізуі үшін гранттар бөлінеді.
Енді Қазақстан ғалымдарды әлеуметтік қолдау пакетін кеңейтпек. Тиісті заң жобасы Мәжілісте қаралуда. Түзетулер қабылданса, ғалымдар тұрақты қосымша төлемақы алады. Төлемақы көлемі тақырыпқа және ғылыми қызметке байланысты болмақ. Мәселен, PhD докторы немесе кандидаты атағы үшін ай сайын 92 мың теңге көлемінде үстемеақы алады. Ал профессор атағы үшін ай сайынғы үстемеақы 184 мың теңгеден жоғары болмақ.
Сонымен қатар, жетекші ғалымдар бір жылға еңбек демалысын ала алады. Демалыс кезеңінде олардың орташа айлық жалақысы сақталады. Еңбек демалысы қызметкердің кемінде бес жыл үздіксіз ғылыми-педагогикалық жұмыс өтілі болған жағдайда 10 жылда бір рет берілмекші. Сарапшылар мұндай шаралар отандық ғылымды сапалы жаңа деңгейге көтеріп, мүмкіндігінше жас ғалымдарды тартуға септігін тигізетініне сенімді.
