Toraighyrov university-нің (TOU) ғалымдары отқа төзімді футерлеу материалдарының термофизикалық және беріктік қасиеттерін ескере отырып, тәуекелдер мен қалған қалдықты бағалау арқылы жоғары температуралық жабдықтың беріктігін арттыру әдістері мен алгоритмдерін әзірлеуде.
Футерлеу (нем. Futter «футтер, төсеу») – металлургиялық пештердің, шөміштердің, қазандық пештердің және басқа да жабдықтардың ішкі бетін жабатын отқа төзімді, химиялық төзімді, тозбайтын, сонымен қатар жылу оқшаулағыш материалдармен қаптау.
Кәсіпорындардағы әртүрлі жоғары температуралық қондырғылардың жұмысы қауіпті өндірістік факторлардың айтарлықтай санымен сипатталады. Өндіріс ерекшеліктерін ескере отырып (жоғары температура мен қысым, отынды пайдалану және т.б.) тіпті болмашы апаттардың да адам өліміне, қаржылық шығындарға және т.б. алып келетіні белгілі. Жоғары температура қондырғыларымен жұмыс істейтін кәсіпорындарда ең үлкен қаржылық шығындар қапталған жабдықтағы апаттардан кейін орын алады.
Павлодарлық зерттеушілер жүргізген талдау төселген жабдықтың істен шығуының басым бөлігі төсемдердің ағымдағы жай-күйін бақылау мен диагностикалаудың сапасыздығынан, сондай-ақ жабындардың қалдық мерзімі мен жоғары температуралық қондырғылар беріктігін бағалау жүйесінің болмауынан туындайтынын көрсетеді.
Бұл ретте қондырғы жұмысының беріктігі мен қауіпсіздігін болжау мен бағалауды қамтамасыз ететін қолданыстағы әдістер мен алгоритмдер одан әрі жетілдіруді талап етеді. Тұтастай орнату үшін де, оның жеке элементтері үшін де ең жақсы шешімді таңдауға жалпы тәсіл қалыптастыру қажет.
Жобаны жүзеге асыру барысында қалдық ресурс параметрлері бойынша жабдықты пайдалану беріктігінің төмендеуіне байланысты кәсіпорындардағы жабдықтардың жұмысына және тәуекелдерге талдау жүргізілді. Сондай-ақ, отқа төзімді заттардың термофизикалық және беріктік қасиеттері пайдаланудың нақты жағдайларын ескере отырып анықталды.
Ғалымдар қазандық қондырғыларының кірпіш құрылыстарының қалдық ресурсын анықтау әдістемесін әзірлеп, оған ҚР патентіне өтінім берді. Отқа төзімді қаптама материалдарының термофизикалық және беріктік қасиеттерін ескере отырып, қалдық мерзімін анықтау әдісін де дайындады.
Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары металлургия, жылу энергетикасы, мұнай-химия өнеркәсібі және т.б. болмақ.
