Қазақстан ғылымы

Адамның дің жасушасын пайдалану арқылы жасалған эмбрион тәрізді құрылымдар

15.06.2023

860



Сурет: GETTY IMAGES

Ғалымдар бұрынғы кез келген әрекетке қарағанда жетілдірілген адамның дің жасушаларынан жасалған эмбрионға ұқсас құрылымдарды өсіргенін жариялады. Жасанды эмбриондар ұрықтандырылғаннан кейін шамамен 14 күннен кейін табиғи эмбриондармен бірдей кезеңге дейін дамыды. 

Кембридж университетінің (Ұлыбритания) және Вейцман ғылыми институтының (Реховот, Израиль) биологтарының екі тобы Бостонда (Массачусетс штаты) дің жасушаларын зерттеу халықаралық қоғамының жыл сайынғы отырысында өз нәтижелерін ұсынды. 

Зерттеушілердің айтуынша, алынған эмбрион модельдері ұрықтанғаннан кейін 6 және 14 күн аралығында – гаструляция деп аталатын кезең басталғанға дейін, эмбрионды құрайтын жасушалар эмбриондар арасындағы амниотикалық қапшық және сарыуыз қапшық арасындағы қабатқа біріктірілгенге дейін – адам эмбриондарында табылған гендердің үлгілері мен транскрипция профильдерін көрсетеді. Қазіргі таңда бұл жасанды түрде жасалған адам эмбриондарының ең озық үлгілері болып табылады. 

Көптеген елдердің заңнамасында адам эмбриондарын 14 күннен кейін зертханада өсіруге болмайтыны туралы ереже бекітіліп, ғылыми қоғамдастықта кеңінен таралған. Бұл дегеніңіз, эмбрионалды дамудың кейінгі кезеңдерін зерттеу үшін зерттеушілер адамның эмбриондық үлгілеріндегі процестерді көрсетпейтін жануарлар үлгілерін пайдалануы міндет дегенді білдіреді. 

Бірақ көптеген елдерде эмбриондық модельдер эмбрионның ресми анықтамасына сәйкес келмейтіндіктен, оларға мұндай шектеулер қойылмайды. Осылайша, 14 күннен асқан модельдер адамның эмбриондық дамуы туралы қазіргі уақыттағы маңызды ақпаратты бере алады. Олар даму ақауларын, мысалы, жүктілікті зерттеу үшін пайдаланылуы мүмкін. 

Ғалымдардың бұл жаңалығы және адам эмбрионын зерттеу саласындағы өсіп келе жатқан бәсекелестік зертханада өсірілген адам эмбриондарының үлгілерінің мәртебесі туралы этикалық және құқықтық мәселелерді көтерді. 

Әзірге ешкім адам болып дами алатын эмбриондардың үлгілерін жасаған жоқ. Бірақ маймылдардың эмбрион үлгілерін зерттеу мұндай модельдер жатырға орналастырылса, жүктілікті тудыруы мүмкін екенін көрсетті (ол көп ұзамай ол өздігінен түсік түсіреді).
Кейбір зерттеушілер мәселені нақтылау үшін эмбрионның қайта қаралған анықтамасы қажет деп санайды. Басқа біреулері эмбриондық модельдердің мақсаты эмбриональды зерттеулердегі бар шектеулерді айналып өту болып табылады, деп отыр. 

https://doi.org/10.1038/d41586-023-01992-0

«« | »»
Соңғы жаңалықтар