Иммануэль Кант атындағы Балтық федералды университетінің профессоры генетикалық кодты және оның эволюциясын лингвистикалық әдістермен сипаттау мүмкіндігін көрсетті. Яғни, оның тарихы семиоз ретінде, яғни белгі қатынастарының пайда болуы, ал генетикалық ақпаратты өңдеу процесі коммуникация ретінде ұсынылған.

Бұрын ғалым генетикалық кодты ережелер жүйесімен («грамматика») басқарылатын белгілер жүйесі ретінде қарастырған. Зерттеу нәтижелері жетекші Semiotica журналында жарияланды.

Генетика пайда болғаннан бері ғалымдар тіл мен генетикалық ақпаратты өңдеудің белгілі бір ұқсастығын анықтады. Зерттеушілер тіл біліміндегі табиғи тілдің пайда болуы сияқты генетикалық кодтың шығу тегі биологияда шешілмеген мәселе болғандықтан, мәтін мен нуклеин қышқылдары арасындағы аналогтарды жасай бастады. Генетикалық код екі жақты сипатқа ие: ол биохимиялық ғана емес, ақпараттық функцияларды да орындайды, оларды орналасу, сызықтық реттілік және контекст арқылы реттелетін белгілер жүйесі ретінде сипаттауға болады.

Гендер биохимиялық молекулалық құрылымдар мен функциялар туралы генетикалық ақпаратты қамтитын белгілі бір ережелерге сәйкес жазылған сызықтық мәтіндерге ұқсайтын биологиялық құрылымдардың эмбрионын дамытуға арналған бағдарлама болып табылады.

Сонымен, гендердегі барлық ақпарат төрт «әріп» - нуклеотидтер арқылы жазылады, олар үш-үштен «сөздерге» - аминқышқылдарын кодтайтын триплеттерге жиналады. Сондықтан гендерді тұқым қуалаушылықтың ақпараттық бірліктері деп санауға болады. Өйткені олардың айырмашылықтары тек белгілер тізбегінен тұрады. «A, U, G, C» жиынынан кез келген үш әріпті алып, сіз 64 түрлі комбинацияны жинай аласыз, бірақ бұл кездейсоқ комбинаторика емес, белгілі бір тілдер ережелерімен реттелетін жүйе. Оны табиғи грамматикаға ұқсастықпен сипаттауға болады. Осы жерде белгілерді пайдаланып ақпаратты берудің жалпы заңдылықтарын зерттейтін ғылым – семиотика көмекке келеді.

Филология ғылымдарының докторы, профессор Сурен Золян генетикалық кодтың құрылымдық-семиотикалық талдауының авторлық тұжырымдамасын ұсынды: оны белгілер жүйесі және оған енгізілген ақпаратты беру процесі ретінде зерттеу. Бұл генетикалық процестер мен механизмдер тілмен ұқсастықтар мен айырмашылықтарға негізделген жаңа ақпараттық түсініктеме алатын мета-репрезентация деп аталады.

Генетикалық кодты ашушы Фрэнсис Криктің генетикалық код екі «тіл» - нуклеотидтер (атап айтқанда, олардың үштіктері) және олар кодтайтын аминқышқылдары арасындағы сәйкестіктердің белгілі бір жиынтығы немесе «сөздігі» екендігі туралы ескертуі негіз болды. Автор генетикалық кодты төрт құрамдас блокты қамтитын тіл ретінде ұсынды: алфавит бірліктері; сөздік; грамматика сөздердің жасалу ережелері ретінде; сөздік бірліктері мен грамматикалық категорияларға қатысты ережелерді сәйкестендіру. Бұл тәсіл белок синтезі сияқты әртүрлі генетикалық процестердің бұрын байқалмаған жүйелік-құрылымдық сипаттамаларын көруге мүмкіндік береді.

Материал https://indicator.ru/biology/lingvisty-podobrali-klyuch-k-rasshifrovke-smysla-geneticheskogo-koda-11-05-2022.htm деректері бойынша дайындалды.