Қазақстан ғылымы

SANA-1 ғылыми эксперименті сәтті аяқталды

16.10.2025

11

Астанада Қазақстанның алғашқы ғылыми эксперименті «SANA-1» салтанатты түрде аяқталды. Эксперимент адамның психофизиологиялық ерекшеліктерін оқшаулау және ұзақ мерзімді ғарыштық миссияларға дайындық кезінде зерттеуге бағытталған.

Жоба Қазақстан-Британ техникалық университетінің (ҚБТУ), Қазақстан Республикасы Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігінің Аэроғарыш комитетінің және «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ қолдауымен Ұлттық ғарыштық зерттеулер және технологиялар орталығы (ҰҒЗТК) бастамасымен жүзеге асты.

Миссияның айрықша ерекшелігі Қазақстанның гендерлік теңдік саласындағы ілгерілеуін және ғарышты игеруге әйелдердің қатысуын бейнелейтін инженер-ғалымдар мен зерттеушілердің қатысуы болды. Экипаж құрамында психологиялық, физиологиялық және когнитивтік бағалауды қоса алғанда, толық тестілеу циклін сәтті аяқтаған Ғарышкерлерді даярлау және ақпараттық технологиялар ұлттық орталығының қызметкерлері Юлия Бакирова мен Әсем Қуандық бар.

Эксперимент әйелдердің көшбасшылығы, эмпатия және қолдаушы өзара әрекеттесу экстремалды оқшаулау жағдайында экипаждың тұрақтылығын қалай қалыптастыратынын көрсетеді.

Жобаның ғылыми жетекшісі Алина Гутореваның айтуынша, эксперименттің мақсаты шектеулі кеңістікте адамның когнитивті, физиологиялық және эмоционалдық бейімделуін зерттеу болды. Миссияға медициналық және зертханалық сынақтар, стресске төзімділік пен когнитивтік икемділік бойынша эксперименттер және капсуланың инженерлік жүйелерін бағалау кірді.

Алынған деректер ғылыми негіз болады:
• ғарышкерлерді даярлаудың ұлттық бағдарламасын әзірлеу;
• оқшауланған психофизиологиялық жағдайларды бақылау жүйесін құру;
• стресске қарсы тұруға үйрету әдістерін жетілдіру,

Эксперимент аяқталатын күнді 10 қазанға белгілеу ерекше мәнге ие. Осыдан тура 34 жыл бұрын тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш ғарышкері, Халық Қаһарманы Тоқтар Әубәкіров өзінің миссиясын аяқтады. 

SANA-1 эксперименті ғылыми, инженерлік және білім беру тәсілдерін біртұтас зерттеу платформасына біріктірген қазақстандық ғылым үшін маңызды қадам болды. Жоба әйелдер арасында STEM салаларын насихаттайды, пәнаралық ғылыми ынтымақтастық мәдениетін қалыптастырады және ғарыштық психофизиологияны дамытудағы және болашақ экипаждарды даярлаудағы Қазақстанның рөлін күшейтеді.

Дереккөз: https://spaceres.kz/ortalyk-janalyktary/
Фото: Gov.kz

«« | »»
Соңғы жаңалықтар