Әлемдегі ғылым

Қазақстан және Ресей ғалымдары ядролық реакторларға арналған керамиканың беріктігін арттырды

14.10.2025

15

Қазақстан және Ресей ғалымдары иондармен сәулелендіру арқылы ядролық реакторларға арналған өнеркәсіптік керамиканың беріктігін арттырды, деп хабарлады Ресей Федерациясының Білім және ғылым министрлігі.

Ресейлік және қазақстандық ғалымдар криптон иондарымен күшті сәулеленудің керамиканың құрылымы мен қасиеттеріне қалай әсер ететінін зерттеді. Керамика бүгінде ядролық реакторларда, газтурбиналық қозғалтқыштарда және ғарыш техникасында кеңінен қолданылады.

«Белгілі болғандай, бақыланатын иондық әсер ету арқылы тек радиациялық зақымдануды модельдеп қана қоймай, сонымен қатар материалдың төзімділігін “үйрету” құралы ретінде де пайдалануға болады. Болашақта бұл басқа материалдар беріктігін жоғалтатын жағдайларда – ядролық реакторларда, ғарышта және болашақтың жоғары энергетикалық қондырғыларында тиімді жұмыс істей алатын жаңа буын функционалды керамикалық материалдарын жасауға мүмкіндік береді», – делінген Ресей Федерациясының Білім және ғылым министрлігінің хабарламасында.

Орташа деңгейдегі сәулелену кезінде иондар материалға қосымша беріктік те береді: материалдың микроберіктігі (материалдың микроструктурасының жекелеген бөліктерінің қаттылығы) шамамен екі есе артады.

 «Бұл иондық сәулелену материалды тек бұзып қана қоймай, сонымен қатар оны сөзбе-сөз “қайта құрып”, неғұрлым тұрақты құрылымдардың қалыптасуына ықпал ететінін білдіреді. Шын мәнінде, иондық әсер ету дозасы дұрыс таңдалса, ақаулар бұзушы фактордан материалдың өзін-өзі тұрақтандыру тетігіне айналады», — деді зерттеудің ресейлік теңавторы Игорь Карпов.

Ғалымдардың айтуынша, зерттеу нәтижелері экстремалды жағдайларға төтеп бере алатын материалдарды қалай жасауға болатынын түсінуге көмектеседі. Мысалы, жаңа буын реакторларындағы жылу бөлетін элементтердің қабықшалары, қозғалтқыштарға арналған қорғаныс жабындары немесе ғарыш аппараттарының бөлшектері.

Дереккөз: https://ria.ru/20251014/reaktor-2048102972.html
Фото: Wikipedia

«« | »»
Соңғы жаңалықтар