Линчепинг университетінің (Швеция) ғалымдары күйікті емдеу кезінде трансплантациялауға болатын, тірі жасушалары бар инновациялық гель — «шприцтегі теріні» жасап шығарды. Зерттеу нәтижелері Advanced Healthcare Materials (AHM) журналында жарияланды.
Күйіп қалған кезде көбіне терінің тек үстіңгі қабаты — эпидермис қана трансплантацияланады. Алайда мұндай трансплантация терінің терең әрі күрделі қабаты — дерманың болмауына байланысты ірі тыртықтардың пайда болуына әкеледі. Дермада қан тамырлары, жүйке талшықтары мен шаш фолликулдары орналасқан, олар терінің икемділігі мен толыққанды қызметін қамтамасыз етеді.
Дерманы зертханада жасау қиын, өйткені ол көптеген түрлі құрылымдардан тұрады. Ғалымдар мынадай тәсіл ұсынды: «құрылыс блоктарын» — дәнекер тін жасушаларын (фибробласттарды) трансплантациялау. Бұларды зертханада оңай өсіруге болады және олар ағзаның қажеттілігіне қарай әртүрлі жасуша түріне айнала алады.
Ол үшін жасушалар құрамында терідегі коллагенге ұқсас кішкентай желатинді түйіршіктердің бетінде өсірілді. Мұндай түйіршіктері бар гель жара орнында жақсы тұрақтау үшін, ғалымдар оны гиалурон қышқылымен араластырып, компоненттерді химиялық реакция арқылы біріктірді. Нәтижесінде берік әрі қолдануға ыңғайлы материал — «шприцтегі тері» алынды.
Тәжірибе барысында мұндай гельден жасалған кішкентай пластинкаларды 3D-принтерде басып шығарып, тышқандардың терісінің астына имплантациялады. Жасушалар сәтті өмір сүріп, жаңа дерма түзуге қажетті заттарды бөліп шығара бастады, ал трансплантаттарда қан тамырлары пайда болды — бұл тіндердің ағзада өміршеңдігін қамтамасыз ететін маңызды қадам.
Ғалымдардың айтуынша, бұл материал күйік алған науқастардың терісін қалпына келтірудің тиімді құралына айналуы мүмкін. Алайда жаңа әдістің тиімділігін растау үшін қосымша зерттеулер қажет.
Дереккөз: https://www.gazeta.ru/science/news/2025/08/12/26479478.shtml
Фото: Liu.se
