АО НЦГНТЭ информирует научное сообщество страны о том, что на сайте www.ncste.kz размещена информация о завершенных и текущих научных проектах за 2018-2021 годы, финансируемых из государственного бюджета.
Реферат: В данной статье описывается жизнь и деятельность султана Досалы - малоизвестного предводителя казахов Младшего жуза, которые принимали участие в крестьянской войне с царским режимом под началом Е. Пугачева (1773-1775). Ценность предоставленного в статье материала в том, что данная тема ранее никем не исследовалась. Автор, используя документы Оренбургского архива Российской Федерации, макимально раскрыл хронологию событий и сумел восстановить полную биографию султана. Также была предпринята попытка раскрыть каждый этап жизни султана Младшего жуза, где он формировался как личность в политических реалиях того времени. Исследования автора доказательно показывают, что будучи законным наследником ханского трона, султан Досалы не воспользовался своим правом, а, начав собственную карьеру от простого правителя рода за короткий срок сумел добиться создания своего собственного улуса. Так же анализ раскрытых автором фактов однозначно убеждет, что султан Досалы, находясь на фактической службе у Царского Правительства, возглавлял неоднократные народные движения казахов против коллониальной империи. В историй Казахстана он был первым султаном после Абулхаир хана, поднявшим мечь освободительной борьбы казахского народа против Российской империи.
Қазақстан Республикасы Ұлттық мұрағат қоры құжаттарын ұйымдастырудың құқықтық негiздерi
Реферат: Мақалада мұрағат iсiне қатысты нормативтiк-құқықтық актiлер талданады. Құжат деректемелерiнiң құрамы, бланкiлерге, құжаттар мен олардың деректемелерiн рәсiмдеуге, бланкiлердi дайындау, есепке алу, пайдалану және сақтауға қойылатын талаптар туралы мемлекеттiк стандарттар қарастырылады. Қабылданғанына 15 жыл толған ұлттық мұрағат қорлары және мұрағаттар туралы Заң және оның мазмұны сипатталады. Ұлттық мұрағат қорындағы және өзге де мемлекеттiк, арнайы, жеке меншiк мұрағаттардағы құжаттарды жинақтау, сақтау, есепке алу мен пайдаланудың ережелерi туралы сөз қозғалады. Мұрағат анықтамаларын беру бойынша мемлекеттiк қызмет көрсету стандарты, электрондық құжаттарды iрiктеу, сақтауға қабылдау және тапсыруға қатысты нормативтiк актiлердiң маңызы анықталады. Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағат қоры туралы, ұлттық мұрағат қорындағы және ведомстволық, жеке меншiк мұрағаттарда құжаттарды қабылдау, сақтау, есепке алу және пайдаланудың, мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдарда құжаттар жүргiзу, құжаттаманы басқаруға қатысты ережелер қарастырылады. Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заң және электронды құжаттармен жұмыс iстеудiң нормалары белгiленген заңнамалық құжаттардың мазмұны ашылады.
Некоторые особенности юридических документов и работа с ними
Реферат: На новом этапе развития казахстанской государственности происходят изменения во всех сферах общественной жизни. Закрепляется право предпринимательской деятельности, создаются новые предприятия, организации различной формы собственности, функционируют разнообразные политические партии, реформируется система местного самоуправления, существуют различные религиозные объединения. На этом фоне происходит усложнение документооборота, в том числе в юридической сфере. Поэтому цель данной статьи - показать знание о развитии правовой информатизации в Республике Казахстан и практических навыков по организации создания и оборота юридических документов, а именно основ документационных процессов в обществе, в сфере нормотворчества и правового регулирования различных областей деятельности. Определяются некоторые особенности юридических документов, а именно его определение, признаки, унификации, стандартизации и работа с ними, так как деятельность юридических и физических лиц, публично-правовых образований связано с документами и активным документооборотом. Для научного направления документоведения знание юридической техники и требования к языку нормативных актов имеет значение. Правила построения и оформления правовых актов к содержанию понятия юридическая техника относят и такую категорию, как приемы и средства формулирования норм права. Рассмотрение данных проблем имеет научное значение, при исследовании юридического документа как предмета исследования в документоведческом изыскании.
Реферат: Имперская проблематика находится в русле повышенного внимания. Широкий круг проблем, который охватывает данная тематика, вызывает многочисленные дискуссии. Между исследователями империй изначально не было согласия по поводу того, какое государство следует считать империей и какие именно типы империй существовали и существуют. При попытке найти четкое определение империи некоторые исследователи пытаются опираться на конкретные ее признаки и из них выводить типологию империй. При этом нет общепринятых дефиниций по признакам империи, следовательно, типология империй производится по разным критериям. Мы остановимся на трех основных критериях типологии империй: время существования, территориальный признак, метод управления.
Modern interpretations of civilization theory in historical science
Реферат: The article considers the problems of proliferation of so-called special methodologies: microhistory, gender history, the history of everyday life, and etc. But, despite the variety of methodological approaches and a wide range of theories applied to the interpretation of history theory of civilization has a leading position. The concept of civilization included in the scientific revolution after the term culture, so often they are used in the same sense, or relate to each other. F.Begbi defined civilization as culture, which found in the cities. Civilization theory considers the cities as a prerequisite and an essential component of civilization. Often in historical science take place a discussion around the concept of culture, civilization. Currently, make attempts to broaden and deepen definition of historical perspectives of development of civilization. At the present stage of development of historical science the problems of interaction of nomadic and settled civilizations, different cultural traditions are among the priorities. There were intensively developed the different variants of the theory of civilizations and its application methods. Also, have been developed the techniques of interdisciplinary and comparative historical analysis, the problem of correlation of the civilization approach, cultural anthropology and global history.
Мырза Хайдар Дулаттың Тарих-рашиди еңбегiнiң аудармалары hәм қолжазба нұсқалары жайында
Реферат: Мырза Мұхаммед Хайдар Дулат (1499-1551) - Тарих-и-Рашиди кiтабының авторы. Ол зерттеушiлер арасында тарихшы, қаламгер, қолбасшы, дипломат тағы басқа ерекшелiктерiмен танымал тұлға. Ташкент қаласы маңында дүниеге келiп, Кашмир өлкесiнде қарсыластарымен қақтығыс кезiнде кенет оққа ұшырап қаза тапқан. Оның Тарих-и-Рашиди шығармасы Шыңғысхан ұрпақтарының саяси өмiр жолының баяны болғаны үшiн маңызға ие болып келедi. Кiтап Орталық Азия елдерi (қазақ елi, өзбек, қырғыз, тәжiк, түрiкмен), Ауғанстан, Иран, Қытай, Тибет, Кашмир, Үндiстан туралы тарихи-жағрафиялық көптеген мағлұмат бередi. Сондықтан күнi бүгiнге дейiн әлем зерттеушiлердiң назарын өзiне аударып келе жатыр. Осы мақалада аталған еңбектiң қолжазба нұсқаларының текстологиялары, сондай-ақ өзге тiлдерге аудармалары жайында соңғы толық мәлiметке қанық бола аласыз.
Материалы по киргизскому (казахскому) землепользованию как источник по истории традиционного общества казахов в конце ХIХ века - начала ХХ века
Реферат: В настоящей статье рассматриваются Материалы по киргизскому землепользованию... как исторический источник по истории Казахстана. Материалы по киргизскому землепользованию представляют собой свод статистических материалов, состоящий из 27-ми томов, который является бесценным источником в исследовании этнической истории казахского народа, особенности казахского традиционного хозяйства. Информативность, сосредоточенная в материалах, уникальна, прежде всего, по масштабу охвата всей совокупности важнейших фактов, событий, явлений в области истории, этнографии, географии, топонимики, демографии и т.д. Поэтому в настоящее время возрос большой интерес к источниковедческому аспекту изучения данного источника. В связи с этим выбор темы исследования объясняется ее большой научно-теоретической и практической значимостью. Это материалы исследований статистических и исследовательских экспедиций, проведенных с целью колонизации территории Казахстана царской Россией в конце Х?Х в. - начале ХХ в. Несмотря на то, что эти документы были источником для колониальной политики, тем не менее, являются ценным источником, который дает всестороннюю информацию по структуре родо-племенного состава, хозяйственной, экономической, социальной истории и других аспектов жизни казахов того периода.
К вопросу об исторической оценке присоединения Казахстана к России в дореволюционный и советский период (посвящается 100-летию со дня рождения Бекмаханова Е. Б.)
Автор(ы): Ташенев М. Ж.*Башикова А. Б.*
Объем документа: C. 47-53
МРНТИ: 03.20*
Ключевые слова: историография*присоединение Казахстана к России*Бекмаханов Е. Б.*Покровский М. Н.*колониальная политика*казахское национально-освободительное движение*Кенесары Касымов*
Реферат: В статье рассматриваются теории и оценки присоединения Казахстана к России в историографии дореволюционного и советского периода. Также автор дает анализ взглядов, методологических подходов и вклада выдающегося казахского историка Бекмаханова Е. Б. в исследование данной научной темы. В дореволюционной русской историографии были популярны концепция военно-стратегических интересов России, оборонительная теория, теории расширения естественных границ, цивилизаторской миссии России, необходимости противостояния Англии (Большая игра) в регионе Центральной Азии, теория модернизации кочевого общества. Советская историография была также нацелена на исследование и оценку результатов присоединения Казахстана к России. Это нашло отражение в теории абсолютного зла (1920-1930-е годы - школа Покровского и раннего Бекмаханова Е. Б.) и в противоположной ей теории меньшего зла (1940-1980-е годы). Теория абсолютного зла трактовала присоединение Казахстана к России как потерю независимости, колониальное завоевание, уничтожение традиционного (кочевого) хозяйства и культуры. За данные взгляды Бекмаханов был репрессирован. В послевоенное время стала утверждаться теория меньшего зла - идеи о добровольности и прогрессивности присоединения Казахстана к России.
Қазақстан палеолитi Ж. Қ. Таймағамбетовтың еңбектерiнде
Реферат: Тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесi Жәкен Қожахметұлы Таймағамбетовтың ғылыми еңбектерi археология ғылымы, соның iшiнде ең күрделi кезең болып табылатын тас дәуiрiнiң мамандары үшiн өте құнды. Ол қазiргi таңда әлемге танымал болған Қазақстан аумағындағы ежелгi ескерткiштердi - қызылтау, Саяқ, Қошқорған, Шоқтас, Ембi, Майбұлақ және т.б. тұрақтарды алғашқы болып ашқан археологтардың бiрi. Ж.Қ. Таймағамбетов 350-ден астам ғылыми еңбегiнiң, 43 монография, жоғары оқу орындары мен мектеп оқулықтарының авторы. Оның көптеген мақалалары ағылшын, кәрiс, жапон және француз тiлдерiнде жазылып, шетелдерде баспаға шықты (АҚШ, Ресей, Франция, Бельгия, Германия, Италия, Оңтүстiк Корея, Қытай және т.б.). Профессор Ж.Қ. Таймағамбетов өзiнiң ғылыми iзденiстерiнде Еуразияның ежелгi мәдени қабаттары тарихы, Қазақстан территориясындағы тас дәуiрi ескерткiштерi мен алғашқы адамдарын қоныстануы және миграция мәселелерiн қарастырады. Қазақстанның көне дәуiрi - палеолит кезеңiнен көптеген еңбектер жазып, отандық археология ғылымына зор үлес қосты.
(Қазақстан палеолитi Ж. Қ. Таймағамбетовтың еңбектерiнде)
Реферат: Тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесi Жәкен Қожахметұлы Таймағамбетовтың ғылыми еңбектерi археология ғылымы, соның iшiнде ең күрделi кезең болып табылатын тас дәуiрiнiң мамандары үшiн өте құнды. Ол қазiргi таңда әлемге танымал болған Қазақстан аумағындағы ежелгi ескерткiштердi - қызылтау, Саяқ, Қошқорған, Шоқтас, Ембi, Майбұлақ және т.б. тұрақтарды алғашқы болып ашқан археологтардың бiрi. Ж.Қ. Таймағамбетов 350-ден астам ғылыми еңбегiнiң, 43 монография, жоғары оқу орындары мен мектеп оқулықтарының авторы. Оның көптеген мақалалары ағылшын, кәрiс, жапон және француз тiлдерiнде жазылып, шетелдерде баспаға шықты (АҚШ, Ресей, Франция, Бельгия, Германия, Италия, Оңтүстiк Корея, Қытай және т.б.). Профессор Ж.Қ. Таймағамбетов өзiнiң ғылыми iзденiстерiнде Еуразияның ежелгi мәдени қабаттары тарихы, Қазақстан территориясындағы тас дәуiрi ескерткiштерi мен алғашқы адамдарын қоныстануы және миграция мәселелерiн қарастырады. Қазақстанның көне дәуiрi - палеолит кезеңiнен көптеген еңбектер жазып, отандық археология ғылымына зор үлес қосты.
