Ғалымдардың мәліметінше, XIV ғасырда Еуропаның үштен бір бөлігін ойран қылған оба індеті – «Қара ажал» Орталық Азиядан шыққан. Кейбір зерттеушілер алғашқы індет қазіргі Қырғызстан аумағында болған деп болжайды. Жақында биологтар XIV ғасырдың ортасында қайтыс болған адамдардың тіс целлюлозасынан оба ауруын қоздыратын Yersinia pestis бактерияларының ДНҚ-сына генетикалық талдау жасады. Зерттеу нәтижесінде бұл нұсқа расталған. Оба таяқшаларының штаммдарының таралуын филогенетикалық талдау негізінде олар XIV ғасырдағы обаның таралуын анықтады.

Қара өлім – ортағасырлық Еуропа тарихындағы ең ауыр індет. XIV ғасырдың ортасында ол хаос тудырып, халықтың үштен бірін жойып жіберген болатын. Ол 500 жылға жуық уақытқа созылған екінші оба індетін тудырды. Дәл осы оқиғалар обаны жұқпалы және өлімге тез әкелетін аурудың синониміне айналдырды. Бұл індеттің шығу тегі ғалымдарды алаңдатып, кең аудиторияның назарын аударуда.

Ғалымдар өздерінде болған оба таяқшасының барлық геномдарына, соның ішінде Қырғызстаннан келген геномдарға негізделген филогенетикалық ағашты жасай отырып, тағы бір жаңалық ашты. Қара-Жығаш пен Буранадан шыққан оба таяқшасы Қара өлімді тудырған қазіргі бактериялардың кең тараған филогенетикалық «ағашының» түбінде орналасқан (1-сурет). XIV ғасырда Ыстықкөл жағасында оба жайылып қана қойған жоқ, дәл осы індет тұтас бір халықты жойып, Орталық Азияның шекарасынан әлдеқайда асып кетті. Еділ бойында індет тудырған ол содан кейін Қара теңіз аймағы арқылы Еуропаға жетіп, «қара өлімге» айналды.

1-сурет. Қазіргі уақытта қол жетімді Yersinia pestis геномдарының филогенетикалық ағашы. Ақ-қара шеңберлер әртүрлі заманауи геномдарды, түрлі-түсті шеңберлер - жерлеуден алынған геномдарды көрсетеді (жерлеулер жоғарыда сәйкес түстермен көрсетілген). Қырғызстанның геномдары күлгін шеңбермен бейнеленген — бұл геномның Еділ бойынан (көк) және Қара өлім кезінде (жасыл) Еуропадан келген оба таяқшасының геномдарынан шыққаны анық.

Материал https://elementy.ru/novosti_nauki/434007/Istoriya_chernoy_smerti_proslezhivaetsya_do_okrestnostey_Issyk_Kulya деректері бойынша дайындалды.